کشته‌شدن عباس نیلفروشان، فرمانده ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حمله اسرائیل به مقر حزب‌الله لبنان در بیروت  تایید شد.

با گذشت دو روز از حمله هوایی اسرائیل به مقر فرماندهی حزب‌الله لبنان در بیروت، سپاه پاسداران در بیانیه‌ای تایید کرد که یکی از فرماندهان ارشد سپاه قدس در این حمله کشته شده است.

در این بیانیه آمده است که سرتیپ پاسدار عباس نیلفروشان، معاون عملیات سپاه پاسداران، هنگام حمله‌ای که به کشته‌شدن حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، منجر شد، در مقر اصلی حزب‌الله حضور داشته است.

در ایران واکنش‌ها به حملات روزهای گذشته اسرائیل متفاوت بوده است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، تاکید کرده نظام و منطقه خاورمیانه «در شرایطی خطیر» قرار گرفته  و احتمال و هر واکنشی وجود دارد، اما مشخصا به گزینه نظامی و پاسخ متقابل اشاره‌ای نکرده است.

این در حالی است که بنیامین نتانیاهو کشته شدن حسن نصرالله را نقطه عطف تاریخی برای منطقه و بخشی از برنامه جنگی اسرائیل خوانده و روزنامه تندرو کیهان در ایران نیز در شرایط فعلی تنها راه رسیدن به صلح را جنگ دانسته است.

کشته شدن نیلفروشان در محله ضاحیه بیروت بار دیگر ارتباط نزدیک و همکاری نظامی سپاه پاسداران و حزب‌الله لبنان را نشان داد.

عباس نیلفروشان، که جانشین محمدرضا زاهدی در معاونت عملیات سپاه و سپاه قدس شده بود، همچون او در حمله‌ای خارج از مرزهای ایران کشته شد. مرگ این فرمانده ارشد در شرایطی رخ داده است که جمهوری اسلامی می‌کوشد این خبر را کم‌رنگ جلوه دهد و از ملزم شدن به واکنش یا پاسخ‌گویی خودداری کند.

در حمله قبلی اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق، که به کشته‌شدن محمدرضا زاهدی منجر شد، جمهوری اسلامی با «حمله موشکی و پهپادی وعده صادق» به خاک اسرائیل پاسخ داد؛ اما به نظر می‌رسد درمورد عباس نیلفروشان وضعیت متفاوت باشد، زیرا تاکنون جمهوری اسلامی و رهبران آن اشاره‌ای به «انتقام سخت» نکرده‌اند.

زندگی و سوابق عباس نیلفروشان

عباس نیلفروشان، که بعدازظهر روز جمعه ششم مهرماه در بیروت کشته شد، متولد ۱۳۴۵ در اصفهان و از چهره دیپلماتیک سپاه پاسداران در موضوع سازمان‌دهی نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی به شمار می‌رفت.

نیلفروشان که در ۱۴ سالگی به بسیج پیوست، در جریان جنگ ایران و عراق حضور فعال داشت و از نیروهای تحت امر حسین خرازی و احمد کاظمی بود.

این مقام نظامی سپاه پاسداران در لشکرهای ۱۴ امام حسین و ۸ نجف اشرف در جبهه‌های غرب و جنوب خدمت می‌کرد و در رده‌های مختلف فرماندهی فعالیت داشت.

پس از جنگ، نیلفروشان در سپاه پاسداران به مناصب مدیریتی رسید و در سمت‌هایی چون معاونت عملیات نیروی زمینی سپاه، فرمانده دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه، و جانشین فرمانده کل سپاه در قرارگاه امام حسین خدمت کرد. او در سال ۱۳۹۸ به معاونت عملیات سپاه منصوب و جایگزین محمدرضا زاهدی شد.

نقش محوری او در هماهنگی گروه‌های شبه‌نظامی نزدیک به جمهوری اسلامی و کمک به پیشبرد برنامه‌های عملیاتی سپاه قدس همواره مورد توجه محافل نظامی در منطقه بوده است.

عباس نیلفروشان همچنین نویسنده آثاری درمورد دکترین جنگ‌های نوظهور و دکترین نظامی با رویکرد جنگ ناهمگون است.

نقش نیلفروشان در سرکوب اعتراض‌های مردمی در ایران

نیلفروشان، علاوه بر مسئولیت‌های نظامی خارجی، در سرکوب اعتراض‌های داخلی ایران نیز نقش داشت. او در جریان اعتراض‌های ۱۳۸۸ و ۱۴۰۱ نقش مهمی در هدایت نیروهای سپاه در عملیات سرکوب داشت.

به دلیل این مسئولیت‌ها، وزارت خزانه‌داری آمریکا در اکتبر ۲۰۲۲ او را به همراه ۱۳ مقام دیگر به دلیل نقض حقوق بشر تحریم کرد.

نیلفروشان در سال ۱۴۰۱ در واکنش تندی به اعتراض‌های مردمی، معترضان را وابسته به دولت‌های غربی دانست و تهدید کرد که برای فروپاشی جمهوری اسلامی باید از «دریای خون» گذشت.

او همچنین طی سخنانی در خردادماه ۱۴۰۲ تهدید کرد که ممکن است سپاه پاسداران، مانند دهه شصت، دوباره به سرکوب شدید اعتراض‌ها بازگردد و «چکمه‌های دهه شصت» را به پا کند.

کشته شدن نیلفروشان و واکنش‌ها

عباس نیلفروشان، که در رسانه‌های جمهوری اسلامی از او با عنوان رفیق نزدیک قاسم سلیمانی نام برده می‌شد، در سال ۱۴۰۲ در واکنش به تهدیدهای اسرائیل گفته بود: «ما طلبکار کسی نمی‌مانیم و طلبمان را وصول می‌کنیم.»

اما درنهایت، خود او در حمله اسرائیل و در خارج از مرزهای ایران کشته شد. برخلاف کشته شدن فرماندهانی مانند قاسم سلیمانی و محمدرضا زاهدی، مرگ نیلفروشان کمتر در رسانه‌ها موردتوجه قرار گرفت و واکنش‌های مقام‌های جمهوری اسلامی نیز به آن محتاطانه بود.

از آغاز حملات ۷ اکتبر حماس به اسرائیل، ارتش اسرائیل علاوه بر هدف قرار دادن فرماندهان حماس و حزب‌الله، فرماندهان سپاه پاسداران در شاخه برون‌مرزی را نیز هدف قرار داده است.

عباس نیلفروشان، محمدرضا زاهدی، رضی موسوی و حجت‌الله امیدوار ازجمله فرماندهان ارشد سپاه قدس‌اند که در این حملات کشته شده‌اند. این فهرست شامل دست‌کم ۱۸ فرمانده سپاه قدس است که در بازه زمانی مهر ۱۴۰۲ تا فروردین ۱۴۰۳ در خارج از مرزهای ایران هدف قرار گرفته‌اند.